درمان کودکان PDD NOS
در کل کودکان با PDD NOS ناتوانی های مشترکی در ایجاد ارتباطهای اجتماعی با کودکان اوتیستیک دارند . این کودکان اغلب نیاز به خدماتی مشابه کودکان اوتیستیک دارند.
روشهای سنتی:
یک روش درمانی یکسان برای کودکان اوتیستیک یا PDD NOS وجود ندارد . بسیاری از پزشکان و خانواده ها طیفی از درمان همزمان مشتمل بر رفتار درمانی ، آموزشهای زیربنایی راهبردی ، دارو درمانی ،گفتار درمانی و کار درمانی و مشاوره را در بر می گیرد .این درمانها رفتارهای خوب اجتماعی را تقویت و رفتارهای نامناسب مثل بیش فعالی ، بی معنایی ، رفتارهای تکراری و خود آزاری و رفتارهای تهاجمی را تضعیف می کنند که این با عملکرد و آموزش کودک مداخله می نماید. در حال حاضر توجهی خاص روی درمان در دوران پیش از دبستان و کار با والدین برای کمک به این کودکان در سنین پیش از دبستان وجود دارد تا بر مشکل خود غلبه کنند بسیاری اوقات هرچه این کودکان زودتر درمان را شروع کنند نتیجه بهتری می گیرند.
رفتار درمانی
همچنانکه کودکان با PDD NOS در حال تلاش و تقلا برای دریافت درکی از بسیاری چیزهایی هستند که برایشان گیج کننده است. آنها در یک محیط سازمان دهی شده یعنی جایی که قوانین و انتظارات واضح و دائمی هستند بهترین واکنش را از خود نشان می دهند. محیط کودک نیاز است که خیلی مشخص و ساخته شده و قابل پیش بینی باشد.
بسیاری از اوقات یک مشکل رفتاری نشان دهنده این است که کودک سعی می کند با یک چیز گیج کننده یا مشمئز کننده frustration یا ترسناک ارتباط برقرار کند.
فکر در مورد مشکل رفتاری کودک به عنوان یک پیام می بایست رمز گشایی شود. سعی کنید علت ممکن بروز رفتار را مشخص کنید . آیا کودک اخیرا" تغییری در کارهای روزمره خود داشته است ؟ آیا چیز جدیدی به کودک معرفی شده است که او را در اضطراب یا گیجی انداخته است.؟ وقتی مهارتهای ارتباطی کودک بهبود می یابد مشکلات رفتاری اغلب کاهش پیدا می کنند . حال کودک بدون نشان دادن رفتارهای منفی دارای منظوری از آن چیزی است که او را آزار می دهد.
اثبات شده است که استفاده از تقویت رفتارهای مثبت برای کودکان اثر مثبتی دارد . مهم است که به خاطر داشته باشید
1- برنامه باید بر اساس خصوصیات فردی طراحی شود زیرا کودکان از لحاظ توانایی ها و ناتوانایی هایشان با همدیگر بسیار متفاوت هستند و یک برنامه مفید برای یک کودک برای دیگری ممکن است مفید نباشد.
2- کودکان با PDD NOS دارای مشکل در تعمیم دادن یک موقعیت به موقعیتی دیگر است . مهارتی را که در مدرسه فرا می گیرند تمایل دارند که به منزل یا دیگر جاها منتقل نکنند . بسیار مهم است که درمان در همه زمینه های زندگی کودک مثل مدرسه ، اجتماع و منزل تداوم داشته باشد
3- یک رویکرد خانه- جامعه که والدین و معلمان ویژه آموزشی را برای تقویت رفتارهای مثبت آموزش می دهد می تواند برای بدست آوردن حد اکثر نتیجه بسیار کاربردی باشد.
برنامه آموزشی مناسب
آموزش ابزار اولیه برای درمان کودکان PDD NOS است. بسیاری از این گونه کودکان سختی بسیاری را در مدرسه یعنی جایی که درخواست برای توجه و کنترل واقعی تکانه ها یکی از ضروریات است تجربه می کنند. مشکلات رفتاری می توانند بعضی کودکان را از تطابق با کلاس درس منع کنند ولی به هر حال با کمکهای آموزشی مناسب می تواند در مدرسه موفق باشد.
________________________________________
مهمترین عامل در کیفیت برنامه آموزشی دانش معلم می باشد دیگر عوامل کیفی برنامه به قرار زیر می باشند:
1- کلاسهای قابل پیش بینی ، سازگار و ساخته و پرداخته شده با زمانبندیها وماموریت های مشخص شده و واضح
2- اطلاعات علاوه بر گفتاری باید بصورت بصری نیز ارائه شوند.
3- ایجاد فرصت برای تعامل با هم سن وسالان غیر ناتوان که شکل مناسب زبانی ، اجتماعی و مهارتهای رفتاری دارند
4- تمرکز بر بهبود مهارتهای ارتباطی با استفاده از وسایل نظیر وسایل ارتباطی
5- کاهش اندازه کلاس و بکار بردن مناسب ترتیب صندلی ها برای کمک به کودک برای جلوگیری از حواس پرتی او
6- کار برد برنامه آموزشی مناسب با توانایی های کودک
7- استفاده از ترکیب تقویت رفتارهای مثبت با دیگر مداخلات آموزشی
8- ایجاد ارتباط کافی و متناوب با معلمان و والدین و درمانگران اولیه کودک
________________________________________
درمان طبی
هدف اولیه از درمان کودکان PDD NOS مطمئن شدن از سلامت فیزیکی و روانی اینگونه کودکان است . یک برنامه پیشگیرانه خوب باید شامل چک آپ فیزیکی کودک برای مطمئن شدن از رشد فیزیکی بینایی ، شنوایی ، و فشار خون او باشد . برتامه ایمن سازی او مطابق برنامه و ویزیت های مرتب دندانپزشکی و توجه به تغذیه و بهداشت باید مد نظر باشد. یک برنامه درمانی منظم با ارزیابی کامل پزشکی شروع می شود . ارزیابی پیش از درمان برای یافتن وضعیتهای خاص پزشکی مثل صرع ضروری است.
یک درمان خاص دارویی که برای همه کودکانPDD NOS مفید باشد وجود ندارد. بعضی درمانهای دارویی مفید دیده شده اند اما برای بسیاری از کودکان با PDD NOS یا اوتیسم ترکیبات دارویی باید متناسب با ارزیابی وضعیت کودک و یافتن حد مطلوب دوز تغییر داده شود. بنابر این در هر کودک می تواند متفاوت باشد و دستور دارویی مشخصی وجود ندارد و هر کودک دستور دارویی متناسب با خودش را دارد. مهم است که در نظر داشته باشید درمان دارویی میتواند در مواردی که ممکن است همراه با PDD NOS وجود داشته باشد موثر باشد نظیر حالتهای کمبود توجه یا اختلال وسواسی جبری .
تصمیم نهایی والدین که آیا از درمان دارویی به عنوان قسمتی از درمان کودکشان استفاده کنند یا نه یک تصمیم شخصی است و باید به آن احترام گذاشت. درمان دارویی همیشه باید همراه با دیگر درمانها انجام پذیرد و اثر آن باید توسط گزارشات و مشاهدات کودک ، والدین و معلمان پیگیری شود.
دی متیل گلیسین DMG
این ماده یکی دیگر از مواد مغذی است که بنا بر گزارشهای هزاران خانواده کاملا" برای بسیاری از کودکان مفید تشخیص داده شده است . شبیه ویتامین ب 6 و منیزیم DMG بی خطر و نسبتا" ارزان است و به نیمی از کودکان و بالغین مبتلا به اوتیسم کمک می کند
تحقیقات روی انسانها و حیوانات آزمایشگاهی نشان داده است که این ماده سیستم ایمنی را تقویت می کند. سیستم ایمنی در بسیاری از افراد اوتیستیک بد عملکرد است . بعضی کودکان و بالغین اوتیستیک مبتلا به تشنج می شوند و دو گزارش منتشر شده تشنج بعد از مصرف این ماده کاهش یافته است New England journal of medicin 1982,307, 1081-1082 Epilepsia,1989 30,90-93
در دو مطالعه نیز گزارش شده که بهبودی در این افراد دیده نشده اما در حداقل یکی از آنها دوز تجویزی نصف دوز مناسب بوده است. در یک مطالعه دیگر که اخیرا" صورت گرفته است روی 84 مبتلا در مقایسه با گروه کنترل این ماده آزمایش شده است که کاهش بارزی در مشکلات رفتاری نشان داده است ( مطالعه منتشر نشده توسط Drs shin suing jung, Bernard ,and Stephan M Edelson)
دوز توصیه شده روزانه DMG بین 1 تا 4 قرص 125 میلی گرمی برای کودکان و بین 2 تا 8 قرص برای بالغین است . در ابتدا فرد باید با دوز یک قرص 125 میلی گرمی ( در کودکان با نصف قرص) شروع کند و به تدریج باید دوز آن را هر دو تا سه روز افزایش داده تا به دوز مورد نظر برسد . این دارو همچنین بصورت کپسول ، شربت و قرصهای شیرین محلول شونده موجود است.
عوارض جانبی ثبت شده در مطالعات طولانی مدت وجود ندارد اما بعضی والدین بیش فعالی و تحریک پذیری و آشفتگی (agitation) را گزارش نموده اند. در این موارد توصیه می شود که اسید فولیک نیز به این کودکان داده شود دوز توصیه شده برای فولیک اسید دو کپسول 800 میلی گرمی به ازاء هر قرص 125 میلی گرمی DMG است. بعضی متخصصین پیشنهاد می کنند که DMG باید همواره با اسید فولیک تجویز شود چرا که اسید فولیک ضرری به بدن نمی رساند و در عوض بیش فعالی و آشفتگی Agitation را نیز کاهش می دهد و از زمانیکه به تنهایی DMG تجویز می شود موثرتر است
والدین گزارشهای مثبتی را نیز از محصولی مشابه به نام Tri methyl glycin ( TMG) ارائه نموده اند اما تاکنون مطالعه ای در این زمینه منتشر نشده است . TMG به DMG و SAMe در داخل بدن شکسته می شود . SAMe یک ماده مغذی است و گاهی برای درمان اختلالات خلقی مانند افسردگی مورد استفاده قرار می گیرد.
ملاتونین
یکی از متداول ترین و مشکل سازترین حالاتی که ما و کودکانمان تجربه می کنیم زمانی است که نمی توانیم به خواب مفید برویم . کودکان اوتیستیک به نظر می رسند نسبت به این حالت بسیار مستعد باشند کما اینکه تخمین زده می شود بیش از نیمی از این کودکان دارای اختلال خواب هستند. این پیشنهاد می نماید که کمبودی در سیستم مغزی این افراد وجود دارد که خواب نرمال را ایجاد نمی کند. در خلال دهه گذشته پیشرفتهای بسیاری در زمینه شناخت مکانیسمهای نرمال مغزی که یک خواب راحت را ایجاد می کنند انجام شده است . از آنجا که تعداد متعددی از موادی که سبب خواب می شوند در بدن جود دارد اما کمبود یکی از آنها می تواند سبب بیماری شود که ما آن را اوتیسم می نامیم. در این قسمت ما بر یکی از موادی متمرکز می شویم به نام ملاتونین که ثابت گردیده است که نه تنها در کودکان بی قرار اوتیستیک موثر است بلکه برای والدین ناراحت خواب آنها نیز مفید است. گرچه دلایل تئوریک بسیاری وجود دارد که کودکان اوتیستیک یا ملاتونین را بسیار زیاد می سازند ( chamberlain& Herman 1990) یا بسیار کم می سازند اما به نظر ما بسیاری از کودکان این ماده را به اندازه مطلوب تولید نمی کنند (panksepp ,lensing, leboyer&bouvard 1991)
متاسفانه اطلاعات کافی برای تصمیم گیری در مورد صحت و سقم نقطه نظرات وجود ندارد اما این حقیقت اثبات شده که ملاتونین می تواند در ایجاد و تقویت یک خواب خوب و تنظیم ریتم بدن در طی روز موثر باشد. اما باید نحوه استفاده از این ماده بی خطر و قدرتمند عاقلانه باشد .
ساعت بیولوژیک در مغز انسان در هسته سوپرا کیاسماتیک قرار دارد که همچنانکه از اسم آن بر می آید در بالای محل تقاطع اعصاب اپتیک دو طرف می باشد بسیاری از اعصاب خروجی از این هسته ها ریتم رفتارهای انسان را از تغذیه تا خواب کنترل می کند. وقتی که هر دو این هسته ها در حیوانات تخریب می شوند رفتارهای حیوانات از فعالیتهای منظم روتین به رفتارهای نامنظم و تصادفی در طی روز تبدیل می شود. ترشحات طبیعی ملاتونین ما که بطور نرمال در اوایل صبح وقتی در عمیق ترین قسمت خواب قرار داریم ترشح می شود به دقت ساعت هسته سوپراکیاسماتیک را تنظیم می کند. افرادیکه بینایی خود را از دست داده اند و بنابر این قادر به تنظیم ساعت خود از طریق چرخه طبیعی روز و شب نیستند می توانند با مصرف کمی ملاتونین در دقیقا" همان زمان ریتم خواب خود را تثبیت نمایند.
در داخل بدن بطور طبیعی ملاتونین از غدد پینه آل ترشح می شود. این غده در داخل مغز بین دو نیمکره مخ قرار دارد و فیلسوف بزرگ فرانسوی آن را صندلی روح نامید. در این غده ملاتونین در طی دو مرحله از پیشساز سروتونین ساخته می شود. ذخیره ملاتونین غده پینه آل بطور تیپیک وقتی روشنایی روز کاهش می یابد در جریان خون ترشح می شود و ممکن است این مطلب را توضیح دهد که چرا همه ما وقتی نور کم می شود بهتر می خوابیم و در خلال زمانی که سطح ملاتونین شروع به کاهش پیدا می کند پرندگان شروع به آواز خواندن می کنند و ما تمایل به بیدار شدن و شروع فعالیت روزانه داریم و به سادگی قابل فهم است که چرا کمبود خواب باعث بروز علائم رفتاری و روانی در طی روز می شود. به علاوه نه تنها ملاتونین سیستم خوتاب را تنظیم می کند بلکه بسیاری از مراحل جسمی از بلوغ مغز گرفته تا تقویت سیستم ایمنی را نیز تنظیم می کند. کاهش رشد بعضی سرطانها و بدون ارتباط با اثرات ذکر شده اثر مفید دیگر آن می تواند کاهش اضطراب و افسردگی باشد. این هورمون حتی می تواند در کنترل ظهور بلوغ در دوران نوجوانی موثر باشد.
زمان مصرف : فقط یک بار در روز و درست نیم ساعت قبل از زمان خواب منظم داده شود . یک دوز اضافی در نیمه شب ممکن است اثر آن را موثرتر کند اما توصیه موکد نیست چرا که ممکن است ساعت بیولوژیک را مختل کند.
مقدار مصرف: گرچه ملاتونین دارویی بی خطر می باشد و کسانیکه چند گرم آن را در طی روط ها مصرف نموده اند اثرات جانبی بیمار گونه نداشته است اما مقدار بسیار کمی از آن کافی است . در تولیدات تجاری قرصهای 5/2 تا 3 میلی گرمی وجود دارد اما برای کودکان یک سوم این قرصها کافی است و مقدارهای بیشتر ممکن است ایجاد خواب عمیقتر کند و در طی روز نیز در جریان خون وجود داشته باشد و سبب عوارض ناخواسته شود
تغییر توان دارویی: ملاتونین تمایل ندارد که در طول زمان اثر آن کاهش یابد اما بنا به دلایل ناشناخته در همه افراد نیز اینچنین نیست. اگر دوز پایین ملاتونین با مصرف طولانی مدت رفته رفته اثر خود را از دست داده است عاقلانه این است که برای مدتی مثلا" یک هفته تا یک ماه مصرف دارو را قطع کرد تا دوز آن را افزایش دهیم
درکودکان اوتیستیک علاوه بر بهبودی در خواب این کودکان اثرات مفید آن در ریتم کارهای روزمره این کودکان دیده می شود اما چگونگی و علت این اثرات در پس پرده ابهام قرار دارد که فقط با تحقیقات بیشتر در آینده مشخص می شود.
روان درمانی
مشاوره ممکن است برای کمک به والدینی که کودک ناتوانی را پرورش می دهند مفید باشد اگر کودک پیشتر در مدرسه حضور یافته است نیاز است که در مورد علائم و نشانه های PDD NOS و اینکه چگونه این علائم می توانند توانایی های کودک را در مدرسه ، خانه یا در همسایگی تحت تاثیر قرار دهند با والدین و معلمان صحبت شود. روان شناس می تواند همچنین ارزیابی مداوم و مشاوره در مدرسه و کنترل بیمار و آموزش رفتاری را انجام دهد . بسیاری از کودکان از کمک پزشکی که با این گونه کودکان PDD NOS آشنایی داشته باشد بهره مند می گردند. کار تیمی خانواده می تواند تحمل بار این مسئولیت را که به عهده مراقب اصلی می باشد را کاهش دهد .
درمانهای دیگر
وقتی به دنبال دیگر درمانها میگردید به انواع دیگری از درمانها بر می خورید که ممکن است در ترکیب با درمانهای سنتی مفید باشند. وقتی این گونه درمانها را مد نظر قرار می گیرند باید برنامه نوشته شده تفصیلی را که شامل طول درمان ، تعداد جلسات ، هزینه ، و منطق و فلسفه این نوع درمان و هدف و منظور نهایی این نوع درمان باشد را از درمانگران درخواست کرد همچنین مهم است که در مورد مدرک و مجوز کار مسئول کلینیک در ارائه اینگونه درمانها از وی سوال شود. و همچنین باید از شواهد موثر بودن این گونه درمانها و عوارض جانبی احتمالی آنها سوال شود. نمونه هایی از این درمانها به شرح زیر هستند.