روشهای درمانی و تربیتی :
مطمئناً در مسیر افزایش اطلاعات خود در مورد اُتیسم با روشهای درمانی زیادی روبرو خواهید شد مانند آموزش از طریق شنوائی ، آموزش جزء به جزء ، ویتامین درمانی ، درمان با رژیم غذائی بدون غلات ، برقراری ارتباط آسان ، موسیقی درمانی ، بازی درمانی ، کار درمانی ، وبهبود مجموعه حواس .به طور کلّی می توان تمامی این روشها را به دو دسته تقسیم کرد : درمانی و تربیتی .روشهای درمانی شامل : تصحیح رفتاری و روش بهبود ارتباط ،روشهای رژیمی و داروئی ،و روشهای ترکیبی می باشند . کارآئی بعضی از روشهای درمانی توسط تحقیقات و آمار ثابت شده
است و بعضی نیز نتایج چشمگیری نداشته اند .بعضی از والدین مایلند کودک آنها فقط با روشهائی که کارآئی آنها ثابت شده است تحت درمان قرار گیرند . ولی به خاطر داشته باشید که همه کودکان اُتیستیک مانند هم نیستند و ممکن است که روشی که برای یک کودک مؤثر بوده برای کودک دیگر تأ ثیر چندانی نداشته باشد . ما توصیه می کنیم که برای انتخاب یک روش درمانی مناسب و مؤثر حتماً تمامی جوانب را در نظر گرفته و با متخصصین اُتیسم مشورت کنید .بهتر است قبل از هر کاری از توانائی ها و ناتوانی های کودک خود شناخت کاملی پیدا کنید .
به عنوان والدین طبیعی است که بخواهید هر چه سریعتر کاری بکنید . به هر حال بسیار مهم است که برای شروع تغییرات زیادی را بر کودک تحمیل نکنید زیرا تغییرات در این کودکان باعث استرس و ناراحتی بیشتر می شوند .
بهتر است در ابتدا با تحقیق و مطالعه روش مناسب برای کودکتان را انتخاب کنید و برنامه ریزی درستی را قبل از شروع برنامه درمانی داشته باشید . شما می توانید با مراجعه به اینترنت منابع اطلاعاتی بسیاری را پیدا کنید که در امر افزایش اطلاعات و بررسی روشهای درمانی متفاوت سودمند هستند . در بسیاری از این سایت ها می توانید تجارب خانواده هائی را که روشهای متفاوت را برای درمان کودکان خود استفاده کرده اند مطالعه کنید .همچنین شما می توانید نظرات و تئوری های متخصصین اُتیسم در مورد علل بروز و نحوه درمان این کودکان را مشاهده کنید . ممکن است در ابتدا از فراوانی اطلاعات موجود در اینتر نت کمی گیج شوید ولی با اندکی تحمل و صرف وقت خواهید توانست اطلاعات خود را افزایش داده و روشهای مناسب برای کودک خود را پیدا کنید . این شما هستید که با کودک اُتیستیک خود هر روز زندگی می کنید و این شما هستید که بهتر از هر کس دیگری او را می شناسید پس بهتر است به خود ایمان داشته باشید و در راه درمان او مصمم و با اراده قدم بگذارید . فراموش نکنید که این کودکان کسی را جز شما ندارند !
پس از اینکه از اُتیسم و روشهای درمانی آن به اندازه کافی مطلع شدید حتماً در پی آن خواهید بود که جائی را برای کمک به کودک خود و شروع درمان مناسب پیدا کنید . ممکن است تعداد انگشت شماری متخصص اُتیسم در اطراف خود پیدا کنید ولی متأسفانه هنوز در کشور ما ایران به این بیماری و نیازهای این بیماران توجه کافی نشده است . شما مراکزی را خواهید یافت که با کمال میل و با همدلی سعی در کمک کردن به کودک شما دارند ولی این مراکز اختصاصی نیستند و برای کودکان معلول ذهنی و جسمی راه اندازی شده اند . شما می توانید از افراد متخصص در کار درمانی ، گفتار درمانی ، و بازی درمانی این مراکز کمک بگیرید و اگر این اشخاص در زمینه اُتیسم نیز کار کرده باشند می توانند نتایج بهتری را بدست آورند . متأ سفانه در هیچکدام از این مراکز نمی توانید روشهای ذکر شده برای کودکان اُتیستیک را به صورت کامل و منسجم بیابید . امیدواریم هر چه زودتر مسئولین و افراد تصمیم گیرنده در امر کمک به کودکان دارای مشکلات جسمی و ذهنی اقداماتی را در جهت کمک به کودکان اُتیستیک و خانواده های آنها تصمیماتی را اتخاذ کنند .
افراد اُتیستیک نیز مانند سایر انسانها هستند . آنها نیز نقاط ضعف و قوت دارند . انها نیز احساس داشته و نیازهائی دارند .تنها تفاوت افراد اُتیستیک با سایرین این است که این افراد ناتوانی هائی را در مجموع دارند که شاید هر کدام از این ناتوانی ها را جدا جدا در سایر افراد نیز بتوانید ببینید . بعضی از کودکان اُتیستیک حتی از نظر درجه هوشی از افراد معمولی بالاترند و بعضی ها نیز پائین تر . برای کمک به این افراد نیاز است که مربیان و درمانگران مطالعات کافی و مناسبی را داشته باشند تا بتوانند هر چه مؤثرتر و مناسب تر با این بیماران کار کنند . بعضی از کودکان اُتیستیک نیاز دارند تا بیشتر در زمینه رفتارهای اجتماعی با آنها کار شود . بعضی نیازمند تصحیح رفتارهای تهاجمی و
خودآزاری هستند . تقریباً هیچ برنامه تنهائی وجود ندارد که بتوان گفت دربرگیرنده همه این نیازها در کودکان اُتیستیک باشد پس لازم است که از برنامه ای و یا برنامه هائی استفاده شود که در برگیرنده بیشترین نیازهای کودک شما باشد . به هر حال هر برنامه و یا برنامه های درمانی که برای کودک خود انتخاب می کنید بایستی حداکثر نیازهای کودک شما را برآورده کند و در دوره های زمانی مناسب ( با تشخیص متخصصین و درمانگران ) بازنگری و بررسی شود تا از کارآمد بودن و تأثیر مثبت آن اطمینان حاصل شود .

روشهای درمانی
در ادامه ما به چند روش درمانی موجود برای کودکان اُتیستیک اشاره خواهیم کرد .این برنامه ها برای کودکان زیر 3 سال طراحی شده اند ولی می توان از آنها برای کودکان بزرگتر هم بهره برد . یادآور می شویم که این روشها برای آشنائی می باشد و این مبحث هیچ روشی را برای کودک شما توصیه نمی کند . همانطور که قبلاً ذکر کردیم انتخاب روش مؤثر باید با مشورت متخصص اُتیسم و در نظر گرفتن همه جوانب باشد . بسیار مهم است که شما خصوصیات ، اختلالات و سطح هوشی کودک خود را خوب بشناسید و در برنامه درمانی او روشهائی را که میتوانند بهترین نتایج را بدهند منظور کنید . ممکن است شما تمامی نیازهای درمانی کودک خود را در یک برنامه پیدا نکنید در این صورت بهتر است با مطالعه دقیق در سایر برنامه های درمانی روشهائی را که به کودک شما کمک می کنند انتخاب کرده و در برنامه درمانی او قرار دهید . تمامی متخصصین در امر اُتیسم معتقدند که تشخیص زودهنگام و شروع درمان در سنین کم بهترین نتایج را دربر خواهند داشت . اگر کودک هر چه زودتر در برنامه درمانی قرار گیرد ، زودتر هم به سطح رفتارهای عادی خواهد رسید . همچنین افراد متخصصی که بر روی کودکان اُتیستیک سالها کار کرده اند معتقدند هر چه برنامه درمانی منظم تر و دارای ساختار دقیقتری باشد می توان نتایج بهتری را بدست آورد . با توجه به مشکلات و اختلالات خاصی که در بیماران اُتیستیک مشاهده می شود یک برنامه درمانی مناسب باید این نیازها را برآورده کند : رشد و بهبود رفتارهای اجتماعی کودک ، توانائی برقراری ارتباط ، تصحیح رفتاری ، و بهبودی مشکلات مجموعه حواس پنجگانه . گاهی یک برنامه از متعلقات زیادی برای کمک به فرد اُتیستیک برخوردار است .برای مثال برنامه درمانی یک کودک می تواند شامل گفتار درمانی ، رشد و بهبود رفتارهای اجتماعی و دارو درمانی باشد و برنامه درمانی کودک دیگر از رشد و بهبود رفتارهای اجتماعی ، بهبود مجموعه حواس پنجگانه و تغییرات رژیم غذائی تشکیل شده باشد .

برنامه هائی برای کودکان زیر 3 سال :
اگر کودک شما زیر 3 سال سن دارد می تواند از شانس درمان زودهنگام بهره ببرد . کودک شما می تواند به دو طریق از این برنامه درمانی زودهنگام بهره ببرد ، یا از طریق درمان در خانه و یا در مراکز درمانی . برنامه درمانی در خانه مستلزم این است که یک تیم درمانگر به خانه شما آمده و برنامه درمانی را در خانه پیاده کنند . در نوع دیگر که درمان در مرکز می باشد این شما هستید که باید کودک را مرتباً به مرکز برده و تحت درمان قرار دهید . در هر دو صورت افرادی که با کودک شما کار می کنند باید کسانی باشند که در زمینه اُتیسم تخصص و تجربه داشته و برنامه درمانی را به خوبی فهمیده باشند . کمک های دیگر نیز با توجه به نیاز کودک باید برای او تهیه گردد مانند کاردرمانی ، گفتار درمانی و یا بازی درمانی .
به عنوان والدین کودک اُتیستیک شما باید فعالیّت بیشتری نسبت به سایر افراد تیم درمانی داشته باشید . این شما هستید که کودک خود را بهتر از دیگران می شناسید و می توانید به متخصص مربوطه و درمانگران در رابطه با انتخاب و اجرای برنامه درمانی کمک زیادی بکنید . تبادل تجربیات و اطلاعات میان والدین و درمانگران بسیار مهم و حیاتی است و می تواند در پیشبرد برنامه درمانی و پیشرفت کودک بسیار مؤثر باشد . توصیه می کنیم برای استفاده از امکانات موجود در جهت کمک به این کودکان و درمان زودهنگام با مراکز بهزیستی نزدیک محل زندگی خود تماس بگیرید و از خدمات آنها به این بیماران استفاده کنید .
از آنجائی که هیچ کودک اُتیستیک مانند کودک اُتیستیک دیگر نیست ، برنامه درمانی مناسب برای یک کودک نیز ممکن است برای کودک دیگر مؤثر نباشد . همین امر باعث شده است که کار ارزیابی و ارائه برنامه های درمانی مشکل تر باشد . یکی از محققین و متخصصین اُتیسم بیان می کند که بهتر است هر کدام از مشکلات فرد اُتیستیک را به عنوان یک بیماری فرض کرده و در انتخاب برنامه سعی شود که راه حل های این مشکلات در برنامه گنجانده شوند . شما می توانید لیستی از کارهائی را که کودک شما می تواند و نمی تواند انجام دهد تهیه کرده و در انتخاب برنامه دقت کنید که آیا برنامه مورد نظر جوابگوی این موارد می باشد یا نه . دانستن این اختلالات یادگیری در کودکان می تواند به شما کمک کند تا بدانید که آیا روشی را که انتخاب می کنید مؤثر خواهد بود یا نه . دانستن نقاط قوّت کودک نیز بسیار مهم است زیرا به این ترتیب می توانید از انجام کارهای اضافه با کودک خودداری کرده و بیشتر به نقاط ضعف او بپردازید .
انجمن اُتیسم آمریکا چند معیار را ارائه داده است که می توان با استفاده از آنها مؤثر بودن یک برنامه درمانی را تشخیص داد :
آیا برنامه درمانی به کودک صدمه ای خواهد زد ؟ در صورت شکست برنامه درمانی چه تأثیراتی منفی بر کودک و خانواده وارد خواهد شد ؟ آیا این برنامه درمانی از نظر علمی بررسی و تأیید شده است ؟ آیا روشهای ارزیابی مشخصی در این برنامه گنجانیده شده است ؟ این برنامه در مورد سایر کودکان چه مقدار موفقیّت داشته است ؟
چه تعدا از کودکانی که با این برنامه تحت درمان قرار گرفته اند توانسته اند به مدارس عادی بروند و چه تعداد نتوانسته اند؟آیا درمانگران تعیین شده تجربه و علم کافی برای کار با کودکان اُتیستیک را دارند ؟ فعالیت ها و تمرینات چگونه برنامه ریزی شده اند ؟ کودک در این برنامه چه مقدار مورد توجه قرار گرفته است ؟ پیشرفت کودک به چه نحوی اندازه گیری خواهد شد ؟ آیا رفتار و پیشرفت کودک به دقت مورد بررسی و ثبت قرار خواهد گرفت ؟ آیا کودک به درستی مورد تشویق و تحریک قرار خواهد گرفت؟ آیا محیط اختصاص یافته برای محل تمرینات به درستی از چیزهائی که ذهن کودک را پریشان می کند خالی شده است ؟ آیا برنامه درمانی به نحوی است که امکان ادامه آن در خانه باشد ؟ هزینه برنامه ، زمان آن ومحل آن در حدّ و توان والدین می باشد؟

روشهای رفتار درمانی و بهبود ارتباط
رفتارهای کودکان اُتیستیک اغلب برای والدین و درمانگران مشکل آفرین و ناراحت کننده است . این رفتارها ممکن است نامناسب‌، تکراری ، تهاجمی و خطرناک باشد و همینطور ممکن است شامل تکان دادن مکرّر دستها ، حرکت مداوم انگشتان ، تکان دادن بدن به جلو و عقب‌ ، گذاشتن اشیاء در دهان ، و یا کوبیدن سر به اشیاء دیگر باشد .کودکان اُتیستیک همچنین ممکن است به رفتارهای خودآزاری مانند آسیب زدن به چشمان ، و یا گاز گرفتن دستان خود عادت داشته باشند .این کودکان همچنین ممکن است نسبت به درد و سوختگی عکس العملی نشان ندهند .گاهی کودکانی نیز مشاهده شده اند که بدون دلیل به دیگران حمله کرده اند .دلایل بروز این رفتارها در کودکان اُتیستیک هنوز به طور دقیق یافت نشده است و بسیار پیچیده می باشد ولی برخی از متخصصین معتقدند که اختلالات در حواس پنجگانه کودک می تواند باعث بروز این رفتارها شوند و کودک با این رفتارها می خواهد این حواس را ارضاء کند .
مهارتهای ارتباطی نیز ( هم کلامی و هم نوشتاری ) مشکل مهمی در کودکان اُتیستیک می باشد . آنها نمی دانند که ارتباط چگونه برقرار شده و چه اهمیتی دارد همچنین این کودکان اغلب در شروع ارتباط و برقراری ارتباط دو طرفه مشکل دارند . بسیاری نیز مشکلات گفتاری دارند و ممکن است هیچگاه در طول زندگی خود صحبت نکنند و یا اینکه دیر شروع به صحبت کردن بکنند .بعضی از این کودکان هم ممکن است از مهارت کلامی به نحو نادرست استفاده بکنند مثلاً هر کلمه و یا جمله ای که به آنها گفته می شود را تکرار می کنند ( تکرار طوطی وار ) و یا اینکه فقط از کلمات تک برای ارتباط استفاده می کنند . البته باید یادآور شد که مشکلات ارتباطی می توانند باعث بروز ناهنجاریهای رفتاری شوند مثلاً کودکی که قادر نیست نیاز خود را بیان کند ممکن است شروع به فریاد کشیدن و یا خودآزاری کند .
روشهای فراوانی برای بهبود مشکلات اجتماعی،کلامی،حواس ، و رفتارهای اختلالی تهیه شده است .برخی از این روشها عبارتند از : اِی بی ِای ، آموزش جزء به جزء ، فِلور تایم ، داستانهای اجتماعی ، و بهبود مجموعه حواس پنجگانه .

روش اِی بی اِی Applied Behavior Analysis
بسیاری از روشهای درمانی کودکان اُتیستیک بر پایه اصول این روش تهیه شده اند. اصل مهم این روش این است که رفتارهائی که مورد تشویق قرار بگیرند احتمال تکرار و افزایش خواهند داشت و رفتارهائی که مورد توجه قرار نگیرند احتمال حذف شدن آنها وجود دارد .اگر چه اِی بی اِی یک تئوری می باشد ولی بسیاری از مردم از این اصطلاح برای روشهائی که با این اصل کار می کنند استفاده می کنند . دو روش مهمی که بر پایه این اصل وجود دارند روش آموزش جزء به جزء و لوواس می باشند .
در روش آموزش جزء به جزء و روش لوواس هر تمرینی که به کودک داده می شود شامل یک دستور به کودک ، یک عمل از طرف کودک و یک عکس العمل از طرف درمانگر می باشد .این روش علاوه بر تصحیح رفتارهای کودک شامل آموزش مهارتهای جدید نیز از قبیل مهارتهای اولیه مانند خوابیدن و لباس پوشیدن تا مهارتهای پیشرفته مانند برخوردهای صحیح اجتماعی می باشد . این روش ، روشی بسیار دقیق و کامل است .در این روش معمولاً کودک بین 30 تا 40 ساعت در هفته به صورت انفرادی با درمانگر دوره دیده کار می کند . هر کار و مهارت جدید به اجزاء کوچکتری تقسیم می شود . هرگاه کار خواسته شده ازکودک به درستی انجام شود ، کودک مورد تشویق قرار می گیرد تا در کودک انگیزه تکرار آن و فرمانبری بیشتر شود . این روش با مخالفت هائی نیز روبرو شده است . برخی از متخصصین معتقدند که این روش به احساسات کودک لطمه می زند و مدت زمان آموزش آن در طول هفته تأثیرات ناخوشایندی بر خانواده میگذارد. به هر حال آمار و ارقام و تجربه نشان داده است که تکنیکهای اِی بی اِی نتایج مثبت و با ثباتی بر روی کودکان اُتیستیک داشته است .

TEACCH
این روش اولین روشی بود که در آمریکا برای کودکان اُتیستیک به کار گرفته شد . نام این روش مخفف عبارت ”درمان و آموزش کودکان اُتیستیک و ناتوانی های ارتباطی مرتبط با این بیماری “ می باشد .در این روش اعتقاد بر این است که محیط زندگی کودک باید با او تطبیق داده شود نه اینکه کودک با محیط تطبیق داده شود .در این روش از تکنیک خاصی استفاده نمی شود بلکه برنامه درمانی بر اساس سطح عملکرد کودک پایه ریزی می شود .توانائی های کودک بر اساس معیارهای آموزشهای روانی بررسی می شود و تکنیکهای درمانی در جهت بهبود ارتباط ، مهارتهای اجتماعی و انطباقی طراحی می شوند .در این روش به جای اینکه به کودک یک مهارت و توانائی خاص آموزش داده شود ، سعی بر این است که به کودک مهارتهائی آموزش داده شود تا بتواندمحیط اطراف خود و رفتارهای اطرافیان خود را بهتر درک کند .به عنوان مثال ، برخی از کودکان اُتیستیک هنگام احساس درد شروع به فریاد زدن می کنند ، در این روش سعی برآن است که به کودک آموزش داده شود تا هنگام احساس درد چگونه با برقراری ارتباط آن را به اطرافیان خود بفهماند . این روش نیز مخالفانی دارد و این مخالفان معتقدند که این روش خیلی خشک و پر شاخ و برگ است . همچنین ممکن است کودک اُتیستیک دریابد که در برابر عمل خواسته شده چه انتظاری از او می رود و فرا بگیرد که بدون فکر ، خلاقیّت و دقت جواب خواسته شده را اجرا کند .

Picture Exchange Communication Systems – PECS
روش ارتباط با تبادل تصویر

 یکی از مهم ترین اختلالات در کودکان اُتیستیک عدم توانائی در ارتباط می باشد. برخی از کودکان اُتیستیک ممکن است صحبت کردن را بیاموزند و برخی نیز ممکن است هیچگاه قادر به این کار نشوند .این روش ، روش مناسبی برای شروع گفتار و برقراری ارتباط در کودکانی است که قادر به صحبت کردن نمی باشند .در این روش بر پایه اصول اِی بی اِی ، به کودک آموزش داده می شود که چگونه می تواند نیاز های خود را از طریق دادن تصاویر برآورده کند.از امتیازات مهم این روش این است که ارتباط کودک ساده ،قابل فهم ، با تفکر و عمد می باشد . کودک تصویری را به شما می دهد و شما بلافاصله می توانید منظور او را دریابید . با این روش کودک می تواند با هر کسی ارتباط برقرار کند و تنها کاری که باید انجام شود گرفتن و دادن تصاویر است .
Floor Time
این روش توسط یک روانشناس کودک به نام ” استانلی گرین اسپن “ ارائه شده است .این روش بسیار شبیه بازی درمانی است . در این روش سعی بر این است که ارتباط کودک با یک فرد دیگر از طریق برنامه های دقیق بازی بیشتر و مؤثرتر شود. این روش شامل شش مرحله می باشد که کودک در مراحل طی آنها تقلید و چگونه یاد گرفتن را از یک بزرگتر فرا می گیرد و به عبارتی کودک باید نرده بام شش پله ای را طی کند .ممکن است کودکان در این روش با مشکلاتی نیز روبرو شوند مثلا به علت اختلالات حسّی در درک بعضی از تمرینات خواسته شده مشکل پیدا کنند و یا اینکه قادر به انجام برخی از تمرینات بدنی موجود در برنامه نشوند .در این برنامه والدین و درمانگران سعی می کنند تا پیشرفت کودک را از طریق مسیرهائی که کودک دوست دارد و با جهت دادن به این مسیرها ، فراهم کنند تا کودک بتواند شش مرحله پیشرفت موجود در این روش درمانی را طی کند.این روش به طور مجزا کودک را در بدست آوردن مهارتهای گفتاری و بدنی کمک نمی کند بلکه از نظر احساسی و روانی به کودک کمک می کند تا کودک بتواند درک بیشتری پیدا کرده و از طریق آگاهی و تجربه مهارتهای دیگر را نیز بدست آورد .معمولاً از این روش در کنار روشهای دقیق تر دیگر مانند اِی بی اِی در ساعات فراغت کودک استفاده می شود .
Social Stories داستانهای اجتماعی
این داستانها برای آموزش مهارتهای اجتماعی به کودکان اُتیستیک آماده شده اند . از طریق این داستانها به کودک آموزش داده می شود که چگونه احساسات ، منظور ، و برنامه های دیگران را درک کنند .در این روش یک داستان براساس یک موقعیّت و شرایط خاص با اطلاعات فراوان تهیه شده است که به کودک از طریق گوش کردن به آن کمک میشود تا بفهمد چه جواب یا عکس العمل مناسب را باید از خود نشان دهد . این داستانها معمولاً از سه جزء اصلی تشکیل می شوند : 1- اطلاعاتی در مورد افراد داستان ، مکان و اجزاء آن 2- احساسات و افکار افراد داستان 3- جوابها و عکس العملهای مناسبی که باید وجود داشته باشند . این داستانها باید بر اساس نیاز کودک برای او خوانده شوند و حتماً باید از قول اول شخص مفرد و در زمان حاضر باشند . این داستانها در صورت همراهی با تصاویر و موسیقی می توانند تأثیر بیشتری داشته باشند . بایستی داستانهای فراهم شده به گونه ای باشند که نقاط ضعف کودک را تصحیح کنند . مثلاً کودکی که از شرائط بخصوصی ترس دارد و یا اینکه در او ایجاد استرس می کند بهتر است داستانهای مناسبی در مورد این شرایط برای او گفته شود.
Sensory Integrationدرک مجموعه حواس
کودکان اُتیستیک اغلب از نظر حس های بدن خود دارای مشکلاتی می باشند . ممکن است این کودکان دارای آستانه تحریک بالا و یا پائین باشند و یا اینکه مغز آنها قادر نیست از اطلاعات بدست آمده توسط حواس پنجگانه آنها درک درستی از شرایط موجود بدست آورد . در این روش درمانی که می تواند توسط بازی درمان ، کاردرمان و یا گفتار درمان انجام شود به کودک کمک می شود تا بهتر از اطلاعات حسی بهره ببرد .مثلاً اگر کودک با حس لامسه خود مشکل دارد از کودک خواسته می شود تا اشیاء متفاوت با جنسهای متفاوت را لمس کرده و با آنها کار کند . موسیقی درمانی نیز جزئی از این روش است که توسط فرکانسهای متفاوت حساسیّت کودک را در برابر برخی اصوات کم و یا زیاد می کند . دکتر ” تِمپِل گراندین “ که خود یک بیمار اُتیسم بوده است دستگاهی را طراحی کرده است که با فشارهای متفاوت بر دست ، حس لامسه را بهبود می بخشد .قبل از اجرای این روش درمانی ، درمانگر حتماً باید کودک را به دقت زیر نظر گرفته و آشنائی کامل و دقیقی در رابطه با خصوصیات حسی کودک پیدا کند .
درمانهای رژیمی و داروئی
از آنجائی که اُتیسم یک طیف از بیماریهای مشابه است نمی توان گفت که یک درمان خاص برای همه این طیف می تواند مؤثر باشد . ولی به هر حال متخصصین و خانواده ها به این نتیجه رسیده اند که با استفاده از چند روش درمانی و یا ترکیبی از آنها می توان به کودکان اُتیستیک کمک کرد تا رفتارهای اختلالی آنها بهتر شده و عملکرد کلّی آنها پیشرفت کند . این ترکیب درمانی می تواند ترکیبی از روشهای روانشناسی و داروئی باشد . تاکنون داروئی یافت نشده است که از بروز اُتیسم جلوگیری کند و یا اینکه آنرا درمان کند ولی متخصصین و خانواده ها به تجربه دریافته اند که بعضی از داروهای استفاده شده در بیماری های دیگر ، در بهبود بعضی از اختلالات اُتیسم مؤثر می باشند . همچنین مشاهده شده است که تغییرات رژیم غذائی و افزودن برخی ویتامین ها و موادمعدنی می تواند در بهبود برخی از اختلالات اُتیسم مؤثر باشد .در طی ده سال گذشته تحقیقات زیادی در این مورد انجام شده که نتایج برخی از آنها حاکی از این است که افزودن برخی ویتامین ها مانند ب6 و ب12 و همچنین حذف برخی مواد مانند گلوتن و کازئین از رژیم غذائی کودک می تواند در بهبود عملکرد سیستم گوارشی ، آلرژی ها و رفتارهای کودک تأثیر مثبت داشته باشد . البته تمامی تحقیقات و بررسی ها این مطلب را به صورت علمی و قطعی ثابت نمی کنند . تعدادی از داروهای بیماریهای دیگر وجود دارند که در مورد بعضی از کودکان اُتیستیک اثرات مثبت نشان داده اند.این داروها معمولاً در درمان بیش فعّالی ، اختلالات توجه ، و نگرانی در کودکان اُتیستیک مؤثر بوده اند . در اصل می توان گفت هدف از استفاده دارو در کودکان اُتیستیک ، کاهش رفتارهای اختلالی در جهت استفاده بهتر و بیشتر کودک از جلسات درمانی می باشد . سعی کنید در صورتی که متخصصین برای کودک شما دارو تجویز می کنند این سئوالات را از آنها بپرسید : آیا این دارو اثرات جانبی در کودک خواهند داشت ؟ چه مقدار در طی روز باید استفاده شود ؟ به چه نحو باید استعمال شود ؟ در دراز مدت چه تأثیراتی خواهد داشت ؟ چه کسی و چگونه تأثیرات این دارو را در کودک بررسی خواهد کرد ؟آیا آزمایشات بخصوصی را قبل از استفاده این دارو باید انجام داد ؟ آیا استفاده این دارو هم زمان با سایر داروها و ویتامین ها مشکلی نخواهد داشت ؟. به هر حال به خاطر داشته باشید که استفاده از هر داروئی برای کودکان اُتیستیک باید حتماً زیر نظر متخصص انجام شده و اثرات آن به دقت تحت بررسی باشد .
شاید بتوان گفت یکی از بیشترین ویتامین های استفاده شده برای کودکان اُتیستیک ، ویتامین ب می باشد .این ویتامین در ساختن آنزیمهائی که مغز برای فعّالیت خود به آنها احتیاج دارد مؤثر است .در 18 تحقیقی که در مورد این ویتامین انجام شده است نشان داده شده است که حدود نیمی از کودکانی که این ویتامین در رژیم غذائی آنها بیشتر شده بود ، تأثیرات مثبتی در آنها به وجود آمده بود که این تأثیرات شامل بهبود رفتار ، بهبود تماس چشمی ، توجه بیشتر ، و افزایش توانائی یادگیری در این کودکان بود. در بعضی از کودکان ، روغن جگر ماهی که حاوی مقادیر فراوانی ویتامبن های آ و د می باشد تأثیرات خوبی در افزایش تماس چشمی و بهبود رفتاری داشته است . ویتامین س نیز در عملکرد بهتر مغز تأثیر دارد و استفاده آن در برخی از کودکان اثرات مثبت داشته است . در صورتی که قصد استفاده از ویتامین ها را برای کودک خود داشتید می بایست حتماً با دکتر متخصص کودک خود مشورت نمائید و در صورت لزوم آزمایشاتی را انجام دهید تا مطمئن شوید استفاده بیش از حد معمول این ویتامین ها اثرات جانبی و مخرب بر روی کودک شما نخواهد داشت . برخی از کودکان اُتیستیک در مورد بعضی از موادغذائی حساسیت هائی از خود نشان می دهند و حتی ممکن است در مورد آن آلرژی نیز پیدا کنند . ممکن است این حساسیت ها و آلرژی به صورت رفتارهای اختلالی در کودک بروز کنند .گزارشهای فراوانی از والدین و متخصصین وجود دارند که حاکی از آن است که حذف این مواد غذائی از رژیم غذائی کودک باعث پیشرفت چشمگیر و بهبود رفتاری شده است . در برخی از کودکان اُتیستیک مشاهده شده است که پروتئین هائی نظیر گلوتن و کازئین به خوبی شکسته نمی شوند و باعث بروز مشکلاتی در کودک می شوند .حذف این پروتئینها در این کودکان می تواند به رفع اختلالت گوارشی در آنها کمک کند و در نتیجه رفتارهای اختلالی ناشی از آن نیز رفع می گردند . گلوتن در غلات و کازئین در لبنیات وجود دارند . باید توجه داشت که در صورت وجود این مشکل در کودک شما ، نباید غلات و لبنیات به یکباره از رژیم غذائی کودک حذف شوند زیرا ممکن است این قطع ناگهانی خود باعث بروز مشکلات دیگری شود . برای این منظور بهتر است با یک متخصص تغذیه مشورت شود تا نحوه حذف این مواد و تغییر مناسب رژیم غذائی به شما آموزش داده شود .
روشهای درمانی مکمل
با وجود اینکه تشخیص زودهنگام و درمان زودهنگام اُتیسم بهترین روش در کمک به این کودکان و درمان آنهاست ، برخی از والدین و محققین معتقدند که روشهای درمانی مکمل دیگری نیز وجود دارند که می توانند ارتباط کودک با دنیای اطراف و سایرین را بهبود بخشیده و رفتارهای آنها را بهتر کنند . از انواع این درمانها می توان به موسیقی درمانی ، هنر ، و حیوان درمانی اشاره کرد که می توانند به صورت فردی با کودک کار شده و یا در مراکز مخصوص به صورت جمعی کار شوند . در تمامی این روشها افزایش قدرت ارتباط ، بهبود روابط اجتماعی و افزایش اعتماد به نفس مشترک می باشد . همچنین این روشها کمک میکنند تا کودک بتواند رابطه بی خطر و مفیدی را با درمانگر خود و سایرین برقرار کرده و با آنها مأنوس شود . موسیقی و هنر بخصوص می توانند در رفع مشکلات حواس پنجگانه کودک مفید باشند زیرا توسط آنها قدرت درک ، شنوائی و دیداری کودک تقویت می شوند . حیوان درمانی معمولا شامل اسب سواری و شنا با دولفین ها می باشد . در این درمانها کودک توانائی هماهنگی عضلات و اندامها را می تواند بدست آورد همچنین احساس دوست داشتن و اعتماد به نفس نیز از فوائد این نوع درمان است .